Cilia Erens
interdisciplinair geluidskunstenaar sinds 1987, woont en werkt in Amsterdam.
2019
Geluidsonderzoek in Anyang, Zuid Korea op uitnodiging van APAP6 (Anyang Public Art Project 6).
Thema van de groepstentoonstelling: 'Symbiotic City' (17 oktober tot 15 december 2019).
'Sonic Schizorealism, a schizoanalytical perspective on Cilia Erens' sound works and binaural recording'.
Lezing van curator Arkadiusz Póltorak (PL) tijdens RE:Sound 2019 (Aalborg (DK).
'Time Killing'
Bijdrage aan het 5.1 soundscape project 'Dock / Ancien Palais de Justice'.
Les Brasseurs art contemporain, Luik (BE)
_______________________________________________________________
2018
'Hoe klinkt de Garenmarkt?'
Geluidsadvies ten aanzien van de herinrichting van de Garenmarkt in samenwerking met Professor Marcel Cobussen (UVL) en Dr. Irene van Kamp (RIVM).
Gemeente Leiden/ Vinu.
'Niets laat me vermoeden'
geluidswandeling over de Eerste Wereldoorlog tijdens de internationale geluidstentoonstelling LÛD.
Kunstkring Gaasterland
'Sonic Field Work'
Tentoonstelling tijdens Brace for Impact Node #3
De Appel Curatorial Program
'Binauraal St. Joost'.
Workshop over de binaurale opname techniek met de Academie voor Kunst en Vormgeving in Breda als onderwerp.
St. Joost Breda
De Grote Nederlandse Kunstkalender NL18.
Trichis Publishers Rotterdam
2017
Time Lapse China (1986 - 2015), openbare pilot van het Omniwave-experiment onder meer tijdens de Museumnacht 2017.
STEIM (Studio for Electro Instrumental Music)
Extremen binnen loopafstand
lezing tijdens het seminar 'Mr. Visserplein'.
Soundtrackcity ism CUS (Centre for urban studies)
Binaural Recording workshop voor studenten van Lichting 2017-2018.
EPAS (European Post Graduate in Arts in Sound)
Artist in Residency
STEIM (Studio for Electro Instrumental Music)
Jaarlijkse binaurale workshop
Nederlandse Film Academie
Ontwikkelbudget 'Time Lapse China'
Toewijzing voor een onderzoek hoe 'Time Lapse China', een binauraal geluidsonderzoek naar de globalisering van stedelijk China 1986-2015, als tentoonstellingsvorm gepresenteerd kan worden over luidsprekers.
Amsterdams Fonds voor de Kunst
Workshop
Een conceptuele benadering en de praktijk van 'binaurale opname- techniek'
St.Joost Breda
2016
Geselecteerde projecten
3 Binaurale bijdragen aan:
'Listen to the absent, Binaural inquiry in Auditive Spacial Percaption' van wetenschapper Jeroen de Vos, gepubliceerd in 'Leonardo Music Journal', MIT Press Volume 26, december 2016.
Moving the Masses: China 1986 - 2016
Combinatie van Geluidswandeling en Luisterwandeling tijdens de internationale conferentie ‘The Role and Positioning of Sounds and Sounding Arts in Public Urban Environments’ ter gelegenheid van de nieuwe leerstoel ‘Auditieve Cultuur’ van Marcel Cobussen.
Universiteit van Leiden.
Sound is Sight
Pecha Kucha-presentatie tijdens ADE.
PechaKucha Amsterdam X UrbanEars.
Geluidsbeeld 1, Icoon Aartsengel Michaël
Geluidsbeeld (1m) voor de groepstentoonstelling ‘Strategies for fighting evil’.
Galerie Het Langhuis Zwolle.
Portable Silence 2
Meditatieve geluidswandeling op lokatie tijdens het Festival ‘Gelders Arcadië, Echo van de Tijd’.
Stichting Scarabee
Gastcolleges, lezingen en workshops
GoLunchLecture voor studenten BK, Sonologie, Art Science.
Koninklijke Academie Beeldende Kunst
Jaarlijkse lezing 'De hoorbare ruimte' Lichting 2020.
De Nederlandse Film Academie
Transmitting an experience.
EPAS (The European Postgraduate in Arts in Sound)
Audible Scale Gerrit Rietveld Academie.
China Daily Masteropleiding ArtEZ.
Geluidsbeelden lezing Galerie Het Langhuis Zwolle.
Hoe breng je met je oren de stad in kaart?
Interview tijdens PAPA Veldwerk#6 door moderator Lino Hellings, oprichter van Participating Artists Press Agency, in Pakhuis De Zwijger (Amsterdam).
Sound is Sight
Bijdrage aan het debat over 'Stadsleven', de maandelijkse Talkshow van Tracy Metz in De Balie (Amsterdam). Thema: 'Verborgen stad' + audiovisuele column voor de website over de hoorbare globalisering in stedelijk China.
NFA
Jaarlijkse workshop 'Geluid Zien' over het concept Binauraal Geluid'
Klankruimten van het alledaagse
Keynote spreker bij het RIVM (Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieu/ Expertisecentrum Geluid) op het Symposium 'Van Geluid naar Klankkleur' m.i.v. een workshop.
The Audible Space/ LMH Frequencies
Lezing/ performance in de serie 'Ether snuiven' van WORM/ Klangendum.
Observing the city/ Sound
Lezing voor Masterstudenten Information Design van de Design Academy Eindhoven. Geluidsonderzoek in de experimentele ex PHILIPS wijk STRIJP-S in Eindhoven.
Buurtluisteren
Lezing voor SOOP, sociëteit voor en door ouderen.
2015
Life in Soundspaces
Lezing voor studenten van de Master of Film over onder meer 'Soundspace China'.
Time Lapse China
Geluidsonderzoek in China naar de stedelijke veranderingen tussen 1986-2015 op basis van binauraal geluidsmateriaal, opgenomen in 5 steden in 1986. Succesvol gefinancierd door een Crowdfunding actie op het Voordekunst Platform.
Niets laat me vermoeden
Permanent te lopen interactief GPS gestuurd klankdicht over de Eerste Wereldoorlog, de grootste Luister-oorlog ooit.
Opdracht van de Belgische organisatie 'Musica, impulscentrum voor muziek' en onderdeel van De Klankatlas.
Sound Space Identity
Lezing aan de Koninklijke Academie Beeldende Kunst in het kader van het thema van de Studium Generale 2015: 'About the real and the true'.
Jaarlijks Gastdocentschap
aan de Nederlandse Filmacademie
Ontwikkeling Binaurale Oorbox
Opvolger van de Hoorbox, dit keer als binauraal opname-apparaat in samenwerking met Robert Bosch Geluid.
2014
Binaurale Hoorbox
Binauraal afluisterapparaat in opdracht ontworpen voor een slechthorende.
Producent Robert Bosch Geluid in samenwerking met Cilia Erens en De Herrieboerderij
Via Dolorosa
Prijzen: de Dutch Directors Guild Award, de Cine Trofa Award, Portugal, de Bucharest International Experimental Film Festival Award, Roemenie.
2013
Via Dolorosa
Experimentele documentaire van regisseur Menno Otten over het eeuwenoude ritueel rond de Semana Sancta. (Binauraal setgeluid Cilia Erens).
IDFA (International Documentary Film Festival).
Geluidskunstwerk voor wachtende staarpatiënten
Opstelling op de groepstentoonstelling 'De Gezonde Mens' van het Nieuwe Instituut en het Designhuis te Eindhoven van een geluidswerk afgespeeld over een 'oorstel'. Het werk en het 'oorstel' zijn ontworpen voor de wachtende staar-patiënt vlak voor hun staaroperatie in het Oogziekenhuis Rotterdam (2008 - 2013).
Spaces and Silences
‘Spaces and Silences, de collectieve stilte die vastgoed heet’
Onderdeel van Cultura Nova 2013 (Heerlen) in Galerie kuS ism (H)ear (augustus 2013).
Ondertussen in
Met Google maps als interface werkt ‘VPRO Grenzeloos’ aan een website-versie van de geluidscollectie ‘ondertussen in’. Tijdens Radio 1 VPRO Bureau Buitenland wordt tot eind december de rubriek ‘Ondertussen in’ uitgezonden met als thema omroepinstallaties. Mede dankzij de financiële ondersteuning van het Mediafonds.
Re-enactment
van China Daily, de eerste geluidswandeling in Nederland (1987) in het kader van het project Klankstappen in het tijdschrift Gonzo (circus) #114
Correspondentschap voor Nederland
(februari 2013) bij het Europese internet platform voor Fieldrecording, Sounds of Europe
met posts over field recordings in Nederland waaronder mijn artikel 'Reality sound - an interdisciplinary medium'.
Gastcolleges, lezingen en workshops
Moving Soundspaces
follow up van een onderzoek gestart in 2012 bij ICK Amsterdam (International Choreographic Art Centre) in samenwerking met choreograaf Robert Steijn en de franse geluidskunstenaar Robin Meier tijdens Spazio 2013. Hoe beinvloedt werkelijkheidsgeluid de kinesthesie van het lichaam en vice versa?
The power of reality sound
lezing op het symposium 'Sound and Site' over geluidskunst CBK Groningen
Curator Edwin van der Heide.
Making space audible
lezing tijdens Ignite Amsterdam#28 (Mediamatic)
www.mediamatic.net
Geluid zien jaarlijkse workshop aan de NFA
Sound is space| sound is sight Interactieve lezing op het Kleurcongres in Arnhem over 'Kleur in de buitenruimte'.
2012
Ondertussen In
serie microportretten van locaties en situaties in de wereld in ‘Bureau Buitenland’, VPRO Radio 1: een radiokunst-rubriek van 45 sec-55 seconden. (van half september tot het eind van het jaar).
Via Dolorosa
geluidsopnames (met een ‘Kunsthoofd’) voor een film van regisseur Menno Otten over de Semana Sancta in Malaga, Spanje. Een documentaire versie wordt ontwikkeld voor de bioscoopzaal naast een film-installatie met koptelefoons.
Gastcolleges en workshops
Spazio Amsterdam
bij ICK Amsterdam (International Choreographic Art Centre) ‘Moving Soundspaces’ in samenwerking met choreograaf Robert Steijn. Onderzoek met 6 Europese choreografen naar hoe 3D onbewerkt dagelijks geluid de kinesthesie van het lichaam beïnvloedt en vice versa. (wordt vervolgd in 2013).
NFA
voor het 10e achtereenvolgende jaar het gastcollege 'de Hoorbare Ruimte' aan eerste jaars studenten van de NFA (Nederlandse Film Academie). Voor studenten Sound Design de workshop ‘Geluid Zien’.
2011
Jogging the mind/ echoing Dutch landscapes
Onderzoek met choreografen Robert Steijn (NL), Daria Fain (US) en Jennifer Monson (US) in Battery Park Manhattan (NY) naar de realisatie van een geluidsproject dankzij een onderzoeksbijdrage van het Nederlands Consulaat in New York.
Grenswaarnemingen
Serie geluidswandelingen op de TU Eindhoven ontworpen voor de jaarlijkse Kennisdag van de Vlaamse en Nederlandse Bouwfysica Vereniging en het Nederlands Akoestisch Genootschap.
Gastcolleges, artist talks, workshops, expert meeting:
- Steim expert meeting over het fenomeen 'luisteren" tijdens 'Patterns & Pleasure'.
- Sandberg Instituut lezing voor master-studenten in de serie: 'de schoonheid van het alledaagse' in Amsterdam.
- Corrosia lezing tijdens de themamiddag 'Ongehoord'.
- De Unie deelname talkshow in het kader van 'Still,Slow&Silence’.
- Pakhuis de Zwijger artist talk tijdens Music Lab#5.
2010
DNA Vlietzone (Geluidskaart)
Onderzoek naar het geluid van de Vlietzone voor een DNA profiel in het kader van het onderzoeksproject van PAPA (Participating Artists Press Agency) van Lino Hellings in opdracht van Dienst Stedelijke Ontwikkeling Den Haag. Vormgeving kaart: Marjolijn Boterenbrood.
SlowLloydSound
Vormstudie Academie van Bouwkunst Amsterdam in het kader van 'Slowing Experiences' van Carolyn Strauss in samenwerking met een aantal Nederlandse kunstopleidingen in het Lloyd Hotel in Amsterdam.
http://slowlloyd.slowlab.net/TUNE-IN
Vinex Broekpolder
geluidswandeling in combinatie met wandelingen van Bente Hamel, Armeno Alberts, Edwin van der Heide en Roald van Oosten tijdens 'Grenzeloos Geluid' in Broekpolder.
De Muur Klankscheider
bijdrage aan de tentoonstelling 'Music, Space and Architecture' in Arcam (Architectuur Centrum Amsterdam).
Uitgang >> Ingang>>
geluidswandeling voor slecht- en niet-zienden tijdens 'Luisteren in het Duister' van Hannes Walllrafen op het Westergasfabriek terrein in Amsterdam.
De Hoorbare Stadsgrens
vormstudie met studenten van de Academie van Bouwkunst Amsterdam.
City Tunes
bijdrage aan het symposium over ‘geluidskunst in de stad’ van Ina Boiten en CBK Dordrecht.
Landing Soon
groepstentoonstelling in het Erasmushuis in Jakarta, Indonesië.
2009
Landing Soon#10
een drie maanden durende artist-in-residency in Yogyakarta, Indonesie samen met de Indonesische beeldend kunstenaar Octora georganiseerd door Heden Den Haag en Cemeti Arthouse Yogyakarta met:
- Soundspace Yogya, a sound diary - geluidstentoonstelling in Cemeti Art House
- Nyepiwalk - geluidswandeling in Yogyakarta gebaseerd op de jaarlijkse Stiltedag op Bali
- Artist talks en workshops - voor onder meer studenten van de Taal en Kunstfaculteit van de Universiteit van Semarang en studenten architectuur van de Kristen Duta Wakana Universiteit in Yogyakarta
http://www.cemetiarthouse.com/index.php?page=residensi&cat=1&id=12&lang=en
Türen in die Vergangenheit
serie geluidswandelingen in Seethen, Duitsland in opdracht van Eurolandart.
2008
Geluidswerk voor operatiestoelen
geluidswerk afgespeeld over een 'oorstel' voor wachtende staarpatienten in opdracht van het Oogziekenhuis Rotterdam als onderdeel van de kunstcollectie. Primeur onder Oogziekenhuizen wereldwijd.
https://www.oogziekenhuis.nl/over-het-oogziekenhuis/kunst.html
Portable Silence 1
‘draagbare stilteplek’ter gelegenheid van het 20 jarig bestaan en van de nieuwe behuizing van het Mediafonds. (dit geluidswerk is evenals het werk van Bente Hamel op afspraak beluisterbaar).
Silence #6
geluidswerk over collectieve stilte in de bibliotheek van de Universiteit van Groningen in opdracht van het geluidsfestival Sounddish.
Cultuurmijl Enschede
bijdrage aan een internationale expertmeeting met onder meer Max Neuhaus en Andreas Oldörp over geluidskunst voor de Cultuurmijl in Roombeek, georganiseerd door SKOR (Stichting Kunst en de Openbare Ruimte). Curator Guy De Bievre.
Geluidspanorama van het Mr. Visserplein
vormstudie met studenten van de Academie van Bouwkunst Amsterdam over de hoorbare ruimte van het Mr. Visserplein in Amsterdam.
2007
Oda, een geluidsrelikwie (680 A.D. -2007)
geluidswandeling i.s.m. Robert Steijn in opdracht van Kunststichting Sint-Oedenrode en SKOR als onderdeel van het meerjarig project ‘Slotjes van Sint-Oedenrode 7waarvan3’. (recensie NRC door Edzard Mik).
Gedroomd Kanaal
geluidstocht door de toekomst van de Zuid - Willemsvaart Boottocht tijdens het internationale hedendaagse Muziekfestival November Music.
24/7 NW
serie nachtwandelingen tijdens 'Urban Explorers' van het Centrum Beeldende Kunst in Dordrecht met als geluidsthema ‘twenty four hours seven days a week’.
http://www.kindamuzik.net/live/urban-explorers/urban-explorers-2007/15454/
Uit ‘t Zicht, 2 uitzichten in geluid
geluidswerk voor het groepsproject 'De Kunst van het Wandelen', een serie wandelingen over het Elfbergenpad. Opdracht van CBK Gelderland.
2006
Hollands Doorzicht
serie geluidswandelingen i.s.m. Robert Steijn in en rond de Nederlandse Ambassade van Berlijn tijdens SonAmbiente, georganiseerd door Tesla Berlijn.
Soundseeing Ypenburg ongeplande ontmoetingen in het klanklandschap van de tekentafel
tijdens Close Encounters 3 van 7x11/ Artotheek Den Haag.
Geluidspanorama van het Tijdelijke
tijdens de manifestatie ‘Met andere ogen’ van Kunstgebouw (aangekocht).
2005
Silencer, over de stilte van het zwijgen
geluidsvoorstelling i.s.m. choreograaf Robert Steijn en lichtontwerper Reinier Tweebeke. Start van een landelijk tournee (onder meer in Muziekgebouw aan ‘t IJ).
Amsterdam, two centres
soundscape ter gelegenheid van het GEECT congres op de Nederlandse Film en Televisie Academie.
2004
Chinmoku
geluidsonderzoek naar ‘de stilte van het zwijgen’ in Tokio, Kyoto en Yamadera, Japan.
X minuten stilte
groepsinstallatie op een pontoneiland op de rivier de Zaan als onderdeel van de avondtentoonstelling DeininG.
1000 Traces/ 1 Voice
soundscape in de Blue Loft van Lokaal 01 in het kader van het festival ‘Traces of Voices’.
Geluidskaart voor het Atrium
geluidswandeling in opdracht van CBK Stroom Den Haag in het kader van ‘De Geluidswandelingen’.
2003
Silent Diner
voor 50 vrouwelijke regisseurs op uitnodiging van Atelier D.
Ver Weg
geluidsdocumentaire over de schoonheid van dagelijks geluid en het afstandsbesef van blind geboren mensen (RVU).
2002
Real Time Thresholding
geluidsinstallatie voor de opening van de tentoonstelling ‘Thresholding’ in Smart Project Space.
buurten....
pilotversie voor ‘Het Geluid van Oud Zuid’ in opdracht van Stadsdeel Amsterdam Oud Zuid. Curator Jacqueline Oskamp.
2001
Blind Date in Shanghai
geluidswandeling voor blinden en geblinddoekte zienden in het kader van ‘Rotterdam Culturele Hoofdstad 2001’ in samenwerking met Justin Bennett, coproductie Schouwburg Rotterdam.
De Reis
geluidswerkvoor de opening van het Internationale Radio Documentaire Festival ‘Grenzeloos Geluid’ in De Balie in Amsterdam.
2000
Panorama Lux, uitzicht in geluid
onderdeel van de beeldende kunst manifestatie ‘Fort Lux’ van Stichting Kunst en Cultuur Noord Holland op het forteiland in de haven van IJmuiden.
WonderEars
geluidswandeling van het NAI door het Museumpark in Rotterdam naar de Kunsthal n.a.v. de tentoonstelling ‘Jezus in de gouden eeuw’.
Soundscape
geluidsinstallatie in Las Palmas, Rotterdam ter gelegenheid van de themadag ‘Grenzeloos’ van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat.
Ronde Venen
geluidsscan voor het masterplan Beeldende Kunst 2008 van de gemeente de Ronde Venen. Curator Marjolijn Boterenbrood.
1999
Daily Dutch
serie geluidswandelingen in en rond het Museum van Schone Kunsten in Taipei. Geluidscompositie geënt op de af te leggen route. Op uitnodiging van het Taiwan-Holland Festival.
De muur, klankscheider
akoestisch document van 44 cm x 32 cm x 7 cm, een bijdrage aan de ruimtelijke bibliotheek Vedute in het kader van het project Acoustic Architecture/ Architectural Acoustics. Gastcurator Frans Bevers. 2000: in de Aronson Galleries, New York, als onderdeel van de tentoonstelling Acoustic Architecture/Architectural Acoustics.
1998
Transit, een geluidswandeling
geluidsthema: geluiden die Tijd uitdrukken. Route: overgangsgebieden tussen Schouwburg en CS.
In coproduktie met de Rotterdamse Schouwburg. Geluidsdramaturg Willem Jan Otten.
1998
Geluidswandeling 3
in literair theater Branoul voor de geluidsroute van Wonderbaarlijk Den Haag van Justin Bennett.
SoundWalk in 24/7 Space
tien nachtwandelingen door de Witte de With buurt in het kader van de manifestatie Twenty Four Seven.
1997
SoundWalks
workshop over het concept 'binaural recording' toegepast binnen 'de geluidswandeling', met studenten van de Hogeschool voor de Kunsten in Stockholm, Zweden. Herhaling van de geluidswandeling China Daily.
1996
In de Onderwereld
geluidswandeling in en rond het Muziektheater in Amsterdam tijdens de opvoering van L’Orfeo van Monteverdi. In samenwerking met sonoloog Floris van Manen.
1987
China Daily
Introductie Binaurale geluidswandeling in Nederland (met 25 walkmans) als een vorm van kunst. Start op perron 2b van het Muiderpoortstation in Amsterdam. Vervolg-wandelingen in Rotterdam, Utrecht, Tilburg, Heerlen, Den Bosch, Arnhem en Stockholm en in 2016 op CS Amsterdam.
1986
Binauraal geluidsonderzoek in China.
1982
Transparanter Ton
Bijdrage aan de groepstentoonstelling. Amsterdam-Köln in Keulen i.s.m. beeldend kunstenaar Marianne van Hooff. Galeriehouder: Hajo Müller
- Sinds 2003 kunstenaarslid Arti et Amicitiae
- 1980-1996 als maker en speler verbonden aan theatercollectief Tender. Buitenlandse optredens: Expo ‘92 Sevilla, theaterfestivals Finland, Duitsland, Frankrijk, Hongarije Engeland, Italië, België.
- 1987 Introductie van ‘de geluidswandeling’ tijdens de Tender Solo Marathon.
- 1979-1981 zakelijk leider bij 2 mime- en dansgezelschappen.
- 1976-1979 freelancer bij Ikon Radio, NOS, RVU.
- 1976 UvA: afgestudeerd in de Planologie en Sociale Geografie.
- geboren in Haarlem
Adviescommissies
- 2003-2011 Mediafonds adviseur
- 1994-1997 AFK adviseur
Artist talks in de loop der jaren
Universiteit van Sunderland (UK) tijdens het Symposium 'Sounding Out 4’ / ArtEZ Zwolle/ Rhizomatic/ ‘AudioCulture’ Universiteit van Leiden/ Minerva Groningen/ Academie voor Beeldende Vorming Amsterdam/ Rietveld Academie/ Sandberg/ Academie van Bouwkunst Amsterdam/ .
Selectie van recensies, artikelen, vermeldingen
- Interview door Anton de Goede over Landing Soon en Geluidskunst in de stad
- ‘Blind Geloof’ door Edzard Mik, NRC 12-10-2007
- VPRO Radio interview door Wim Brands en Erik Jan Harmens over ODA
- ‘de hoorbare ruimte’ Marianne Vollmer, De Nieuwe nr 5 2003
- ‘Zien met je oren’ door Jorinde Benner TU Delta, jaargang 33, nr 27
- ‘Kijken met je oren’ door Kasper Jansen, NRC 23 april 2001
- ‘Is het echt of is het Tender’ door Moze Jacobs, Vrij Nederland Bijlage 13 juni 1987
Selectie van publicaties
- De Hoorbare Stadsgrens
bijdrage aan ‘Music, Space and Architecture’. Academie van Bouwkunst Amsterdam (2012) ISBN 9789461400055. - Someones Garden
bijdrage aan een Japanse kunstboek over Artist-in Residencies wereldwijd (2010) ISBN978-4-86100-669-2. - Landing Soon#10
Cemeti Art House en Heden (2009) ISBN 978-979-19018-2-6. - The Audible Space
bijdrage aan de Australische Anthologie ‘Hearing Places, Sound Place Time Culture ‘ redactie Ros Bandt, Michelle Duffy and Dolly MacKinnon, Universiteit van Melbourne, publicatie: Cambridge Scholars Publishing. ISBN 1-84718-255-0; ISBN 13: 9781847182555. - De zoektocht die Vedute heet
bijdrage aan ‘Vedute 1991-2001’ ( 2001) ISBN 90-76359-06-7.
Overig info
- Sinds 2003 kunstenaarslid Arti.
- 1980-1996 als maker en speler verbonden aan theatercollectief Tender. Buitenlandse optredens: Expo ‘92 Sevilla, theaterfestivals Finland, Duitsland, Frankrijk, Hongarije Engeland, Italië, België.
- 1987 Introductie van ‘de geluidswandeling’ tijdens de Tender Solo Marathon.
- 1979-1981 zakelijk leider bij mime- en dansgezelschappen.
- 1976-1979 freelancer bij Ikon Radio, NOS, RVU.
- 1976 UvA: afgestudeerd in de Planologie en Sociale Geografie.